Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 7 Μαρτίου 2023 στο Κέντρο Ημέρας «Franco Basaglia» της ΕΠΑΨΥ η συνάντηση εργασίας που διοργάνωσε ο ελληνικός κλάδος του δικτύου FOSTREN.
Το έργο FOSTREN (Fostering and Strengthening Approaches to Reducing Coercion in European Mental Health Services), που ξεκίνησε το 2020, θα ολοκληρωθεί το 2024 και αριθμεί μέλη από 30 κράτη της Ε.Ε., στοχεύει στη δημιουργία ενός βιώσιμου, διεπιστημονικού δικτύου ερευνητών και επαγγελματιών ψυχικής υγείας με σκοπό τη μείωση του βαθμού χρήσης περιοριστικών μέτρων, των αναγκαστικών νοσηλειών, του καταναγκασμού και πειθαναγκασμού σε νοσοκομειακά πλαίσια καθώς και σε υπηρεσίες, κοινοτικής ή μη, ψυχικής υγείας.
Στη συνάντηση της 7ης Μαρτίου ο κ. Richard Whittinghton, Senior Research Adviser at the Center for Research and Education in Forensic Psychiatry at St. Olav’s Hospital, Trondheim, and Professor at the Norwegian University of Science and Technology (NTNU), επικεφαλής του FOSTREN, μίλησε για το έργο FOSTREN, τους λόγους σύστασης και τους στόχους του. O κ. Στέλιος Στυλιανίδης, ομ. καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, και η κ. Ευγενία Γεωργάκα, αν. καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του ΑΠΘ, παρουσίασαν τα ποσοστά και τη διαδικασία της ακούσιας νοσηλείας στην Ελλάδα στο πλαίσιο της έρευνας MANE και ο κ. Αθανάσιος Δουζένης, καθηγητής Ψυχιατρικής Ψυχιατροδικαστικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, το νομικό πλαίσιο των ακούσιων νοσηλειών στη χώρα μας.
Στη συνέχεια οι ψυχολόγοι του Κ.Η. «Franco Basaglia» Φώτης Βασιλόπουλος, Σοφία Νικολαΐδη, Κική Τσίκου και Μαρίνα Σκουρτέλη παρουσίασαν τις εναλλακτικές στην ακούσια νοσηλεία πρακτικές που εφαρμόζει το Κ.Η., ενώ η κ. Παναγιώτα Μπαλή, ψυχολόγος, MSc., υπ. διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, τη λειτουργία της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αττικόν.
Ακολουθούν δηλώσεις κάποιων από τους ομιλητές και συμμετέχοντες στη συνάντηση.
«Το Δίκτυο φιλοδοξεί –και πιστεύω ότι θα τα καταφέρει– να συμβάλει ουσιαστικά στον περιορισμό των καταναγκαστικών πρακτικών στον χώρο της ψυχικής υγείας. Κι αυτό θα συμβεί μέσω της γνωστοποίησης και ανταλλαγής, μεταξύ των μελών μας, καλών πρακτικών, για τις οποίες στη συνέχεια θα ενημερωθούν οι αρμόδιοι φορείς κάθε χώρας και θα κινητοποιηθούν για υιοθέτησή τους». Richard Whittinghton, Senior Research Adviser at the Center for Research and Education in Forensic Psychiatry at St. Olav’s Hospital, Trondheim, and Professor at the Norwegian University of Science and Technology (NTNU), επικεφαλής του FOSTREN
«Τα ελλείμματα της εφαρμογής του νόμου βρίσκονται σε πολλά σημεία, κυρίως όμως στην άσκηση του δικαιώματος των ασθενών που νοσηλεύονται παρά τη θέλησή τους να ασκήσουν έφεση κατά της απόφασης. Επίσης, η έννοια της επικινδυνότητας, η οποία αποτελεί κριτήριο για την αναγκαστική νοσηλεία, είναι έννοια στιγματιστική για τους ψυχικά πάσχοντες και δεν πρέπει να υπάρχει σε νόμους για την αναγκαστική νοσηλεία». Αθανάσιος Δουζένης, καθηγητής Ψυχιατρικής Ψυχιατροδικαστικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ
«Από τα υπάρχοντα στοιχεία, φαίνεται ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στις διαδρομές των ανθρώπων σε κρίση προς την ακούσια νοσηλεία. Στις μεγάλες πόλεις, όπου δεν υπάρχει συνεκτικό και ολοκληρωμένο δίκτυο υπηρεσιών ψυχικής υγείας, οι άνθρωποι δεν υποστηρίζονται, με αποτέλεσμα στην κρίση η οικογένεια, μην έχοντας πού να απευθυνθεί, να αιτείται την ακούσια νοσηλεία του οικείου της. Σε περιοχές με οργανωμένο δίκτυο υπηρεσιών οι άνθρωποι παρακολουθούνται και υποστηρίζονται στην κοινότητα, όταν χρειάζονται νοσηλεία παροτρύνονται να εισαχθούν εκούσια και η ακούσια νοσηλεία είναι η εξαίρεση. Αυτό φαίνεται άλλωστε από τις μεγάλες διαφορές στα ποσοστά των ακούσιων νοσηλειών μεταξύ αυτών των περιοχών». Ευγενία Γεωργάκα, αν. καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας στο Τμήμα Ψυχολογίας του ΑΠΘ
«Είναι απαραίτητη η πιλοτική εφαρμογή, αξιολόγηση και σύγκριση με καλές ευρωπαϊκές πρακτικές (όπως η έγκαιρη παρέμβαση στην ψύχωση, η κατ’ οίκον παρέμβαση και φροντίδα – ACT και ο ανοιχτός διάλογος) πέρα από τις προσπάθειες που γίνονται από την ΕΠΑΨΥ σε συνεργασία με το Σισμανόγλειο στον 5ο ΤΟΨΥ Αττικής. Το μεγαλύτερο στίγμα της ψυχιατρικής στη χώρα μας είναι το υψηλότατο ποσοστό των αναγκαστικών νοσηλειών και η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ασθενών μας. Αυτό πρέπει να αλλάξει ριζικά». Στέλιος Στυλιανίδης, ομ. καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ιδρυτής και επ. πρόεδρος της ΕΠΑΨΥ
«Ένα σύστημα ψυχικής υγείας που λειτουργεί χωρίς αξιολογικές διαδικασίες, με δείκτες που θα καλύπτουν όλο το εύρος τόσο της κλινικής αποτελεσματικότητας όσο και της κοινοτικής εμπλοκής και της κάλυψης των αναγκών του πληθυσμού, βαδίζει στα τυφλά, χωρίς προοπτικές ανταπόκρισης στις ανάγκες της κοινωνίας». Βενετσάνος Μαυρέας, ομ. καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου της ΕΠΑΨΥ
