Ποιους άραγε θα μπορούσε περισσότερο να αφορά ένα ζήτημα με πλοίο, αν όχι τους Κυκλαδίτες; Αυτό που συνέβη στον Πειραιά πριν από λίγες ημέρες είχε αναμφισβήτητα ένα μεγάλο αποτύπωμα σε όλους όσους το παρακολουθήσαμε, αλλά πολύ περισσότερο στους νησιώτες, για τους οποίους το πλοίο έχει πολλαπλή σημασία στη ζωή και την καθημερινότητά τους. Για τις Κυκλάδες και τους κατοίκους τους το πλοίο δεν αποτελεί μόνο το μέσο που φέρνει τους τουρίστες και τα προϊόντα που τόσο έχουν συμβάλει στην ανάπτυξη αυτού του τόπου, αλλά φέρνει μαζί του τους γιατρούς, τους δασκάλους, τα αναγκαία… φέρνει την ίδια τη ζωή. Πώς είναι δυνατόν, το πλοίο να γίνεται παράλληλα ο φορέας του θανάτου, πόσο μάλλον όταν προκαλείται από ανθρώπινα χέρια;
Ίσως θα πρέπει να σκεφτεί κανείς πού βρίσκεται σήμερα η κοινωνία, παρακολουθώντας σαστισμένοι, τις εικόνες που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα: να εμποδίζει κανείς βίαια κάποιον άλλο άνθρωπο σε βαθμό που μια ζωή χάνεται. Τα τελευταία χρόνια έχει αναχθεί σε μέγα ζήτημα η απόδοση του δικαίου με τον αυστηρότερο δυνατό τρόπο και ολόκληρη την κοινωνία δικαστή. Από ελεγκτές μέσων μαζικής μεταφοράς που ωθούν επιβάτες με τη βία έξω από αυτά, όπως είχε γίνει πριν λίγα χρόνια σε ένα τρόλεϋ στο Περιστέρι Αττικής, έως και τα λαϊκά τηλεοπτικά δικαστήρια, η ταύτιση των ανθρώπων με την ακραία πλευρά της αυστηρότητας δίνει ιδεώδες σχεδόν αίσθημα της μορφής «είμαι άμεμπτος, είμαι ο καλύτερος, τα κάνω όλα τέλεια και μπορώ να δικάσω και να καταδικάσω όσους δεν είναι σαν κι εμένα». Η ρήση: «ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω» βυθίζεται στον πειραϊκό πυθμένα. Σε μια εποχή που ο politically κορεξιονισμός, το ορθώς σωστόν με λίγα λόγια, βρίσκεται παντού, αναρωτιέται κανείς πόσο δυναστικός μπορεί να γίνει ένας άνθρωπος αποδίδοντας δικαιοσύνη.
Δικαιοσύνη απέναντι σε ποιους; Απέναντι σε όσους δε συμμορφώνονται με τον άριστο τρόπο αντίληψης της κοινωνίας; Γράφτηκε πως ο νεκρός ήταν ψυχικά ασθενής (αναρωτιέται κανείς φυσικά από πού μπορεί να επιβεβαιώθηκε μια τέτοια πληροφορία). Αυτή η κοινωνία με την αδέκαστη κριτική της δίνει ή δε δίνει θέση σε ψυχικά ασθενείς, όπως γινόταν κάποτε, ανάπηρους, αλλόθρησκους, ομοφυλόφιλους που ξυλοκοπούνται μέχρι θανάτου στα Εξάρχεια, ή άλλους συνανθρώπους μας που θεωρούνται περιθωριακοί και δεν συμβάλλουν στην ανάπτυξη του ΑΕΠ; Μήπως εκεί εξαντλείται η αγριότητα του νόμου, Άραγε ο νόμος δεν κρύβει μέσα του το έλεος; Θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί πως το ξένο, είναι πάντα τρομακτικό και πως ξυπνά μέσα μας αγριότητα και εχθρότητα. Ίσως με έναν έμμεσο τρόπο να είμαστε τόσο αυστηροί απέναντι στους ίδιους τους εαυτούς μας, προκειμένου να έχουμε την ιδανική εικόνα που ονειρευόμαστε.
Παράλληλα, πώς μπορεί να μην ξαφνιαστεί κανείς, βλέποντας αυτές τις φρικτές εικόνες με το νεκρό σώμα ενός ανθρώπου να επιπλέει στα απόνερα ενός καραβιού, κυριολεκτικά ένα μέτρο από τον προβλήτα του λιμανιού και με ανθρώπους ολόγυρα να κρατούν στα χέρια τους κινητά και να βιντεοσκοπούν. Η πρωτοκαθεδρία της εικόνας είναι γεγονός. Είναι σαν τίποτα πια να μην μπορεί να το πιστέψει κανείς, να μην μπορεί να το φανταστεί κανείς, αν δεν το έχει δει. Για να το πιστέψεις πρέπει να το δεις. Σαν να μην μπορείς να το φανταστείς. Πρέπει να έχεις την απόδειξη στο κινητό σου για να έχεις μνήμη και ακόμα χειρότερα να έχουν μνήμη και οι θαυμαστές σου στα social media. Πού πήγες διακοπές, πώς είναι το σπίτι σου, πώς είναι το σώμα σου, πώς πεθαίνει ένας άνθρωπος… Παρακολουθούμε τρώγοντας παθητικοποιημένοι, από την τηλεόραση ή τα smart phones πώς ένας άνθρωπος αφήνει την τελευταία του πνοή, όπως παρακολουθούμε σκηνές ωμού σεξ όπου ένας άνθρωπος αφήνεται στην υπέρτατη ηδονή.
Δυστυχώς αυτό που συνέβη στον Πειραιά δεν ήταν το πρώτο. Μπορεί όμως ελπίζει κανείς να είναι το τελευταίο. Γιατί άνθρωπος μέσα σε όλα τα βίαια κι επιθετικά ανθρώπινα ένστικτα, σημαίνει και να μπορεί να έχεις λογική και λόγο, να μπορείς να κρατάς της ζωή ζωντανή και να σκέφτεσαι.
Για τον Αντώνη και όλους τους Αντώνηδες
Γιώργος Β. Βάσσος
Κλινικός Ψυχολόγος MSc. – Υπ. Ψυχαναλυτής ΕΨΕ
Επιστημονικός Υπεύθυνος
Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας ΒΑ Κυκλάδων ΕΠΑΨΥ
